Ένα "αθώο" αστείο με ένοχες συνέπειες

Πριν από μερικές ώρες ανακοινώθηκε από τον David Stern ότι ο Gilbert Arenas δε θα αγωνιστεί ξανά σε αγώνα των Wizards μέχρι να ολοκληρωθεί η δικαστική έρευνα που διεξάγεται για να αποσαφηνιστεί πλήρως το τι συνέβη στο διάσημο πλέον περιστατικό οπλοκατοχής. Φυσικά, η όλη ιστορία ξεκίνησε ως κάτι καθαρά για πλάκα, όπως έσπευσε να μας πείσει ο ίδιος ο Arenas, αλλά ήταν βέβαιο ότι το θέμα θα έπαιρνε γρήγορα διαστάσεις, αποκτώντας αρνητικότατη χροιά και ίσως στοιχίζοντας στον Gilbert τελικά την ίδια του την καριέρα. Το με πόσες, όμως, "γρατζουνιές" θα εξέλθει ο Arenas από αυτήν την ιστορία δεν είναι η πραγματική ουσία της υπόθεσης...

Θα ξεκινήσω από τα απολύτως βασικά. Το μπάσκετ είναι παραδοσιακά το πάθος της μη προνομιούχου Αφρο-αμερικανικής (κυρίως) νεολαίας, το παιχνίδι που σε κάποιους τυχερούς προσφέρει μία οδό σωτηρίας και διέξοδο από την γκρίζα και οικονομικά ανεπαρκή πραγματικότητα, πετώντας μπροστά τους ένα πακτωλό χρημάτων που μπορεί να διαφθείρει και τον πιο εγκρατή και ενάρετο από αυτούς. Δυστυχώς οι ταλαντούχοι αυτοί παίκτες συχνά δεν έχουν την πνευματική διαύγεια και ωριμότητα και την ποιότητα χαρακτήρα να διαχειριστούν επιτυχώς αυτήν τη μετάβαση από την αφάνεια και την έλλειψη ελπίδας στην αναγνώριση και το νεοπλουτισμό. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως π.χ. στο χαμηλού επιπέδου πρότερο οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον και την έλλειψη παιδείας, λόγους που μπορεί να μην εξαρτώνται και ελέγχονται από τους ίδιους. Συνέπεια αυτών είναι για πολλούς παίκτες-ανθρώπους να γίνονται δυσδιάκριτα κάποια ηθικά και κοινωνικά όρια, η περιφρόνηση των οποίων τους οδηγεί σε πράξεις κατακριτέες και επιλήψιμες. Τα παραδείγματα του παρελθόντος είναι πολλά: όπλα, μαριχουάνα, οδηγικές παραβάσεις, κτλ.

Αυτά, βεβαίως, μπορούν να συμβούν στον οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως της απόχρωσης του δέρματός του και του αν είναι επαγγελματίας αθλητής ή όχι. Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται στο ότι αυτοί αποτελούν δημόσια πρόσωπα, είδωλα της νεολαίας, και η θέση που τους έχει προσφέρει απλόχερα το αθλητικό σύστημα στην κοινωνία είναι θέση κύρους και επιρροής. Ο Arenas, ο Randolph, ο Iverson και ο οποιοσδήποτε άλλος έχει την ηθική υποχρέωση να προσέχει περισσότερο από έναν κοινό πολίτη τις πράξεις και τα λεγόμενά του, καθώς αυτά, είτε το θέλουν (ή το γνωρίζουν) οι ίδιοι είτε όχι, έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν αρνητικά χιλιάδες νέα άτομα με χαμηλό επίπεδο αυτογνωσίας, στη θέση των οποίων βρίσκονταν και οι ίδιοι κάποτε.

Ο Arenas αποτελεί ιδιάζουσα περίπτωση, καθώς είναι εδώ και πολλά χρόνια γνωστή η "πολύχρωμη" προσωπικότητά του και η τάση του να ακροβατεί πάντα με τις πράξεις του στα όρια του αμφιλεγόμενου. Η παροιμιώδης "ασοβαρότητα" που τον διέπει τον εμπόδιζε να δει πόσο λεπτό ήταν το ζήτημα της φύλαξης όπλων στα αποδυτήρια μίας ομάδας. Τουναντίον, θεωρώντας ότι τελικά θα αποδειχθεί τίποτα παραπάνω από ένα πταίσμα, θεώρησε συνετό να κάνει πλάκα πάνω στο θέμα στην προθέρμανση του χθεσινού αγώνα εναντίον των Sixers.

Όπως είπαμε, όμως, το τι θα απογίνει ο Arenas δεν είναι αφορμή προβληματισμού. Θα πληρώσει την ανοησία του και ίσως κάποτε ξαναβρεί τον καλό του εαυτό. Το μεγάλο και συνεχιζόμενο πρόβλημα είναι τα συνεχή πλήγματα που εδώ και χρόνια δέχεται η εικόνα του NBA από ανόητες ενέργειες των παικτών του. Εμείς (δηλαδή οι ανοιχτόμυαλοι, αφοσιωμένοι και σταθεροί fans του NBA) δεν είμαστε αυτοί που θα δυσανασχετήσουν ιδιαίτερα με τέτοια περιστατικά, καθώς αγαπάμε πρώτιστα το ίδιο το παιχνίδι και οποιαδήποτε εξωαγωνιστική παρατυπία την αντιμετωπίζουμε πρώτιστα με χιούμορ. Δεν είμαστε όμως εμείς αυτοί στους οποίους πρέπει το NBA κάθε στιγμή να απολογείται για τα παραστρατήματα των παικτών του και να διαβεβαιώνει ότι όλα είναι "υπό έλεγχο".

Η κλίμακα, σε θέματα image της λίγκας, είναι αρκετά μεγαλύτερη. Το NBA, αποτελούμενο κατά 70% περίπου από Αφρο-αμερικανούς παίκτες, τρέμει κάθε στιγμή ότι το οποιοδήποτε δείγμα προβληματικής συμπεριφοράς από κάποιον από αυτούς θα εκλειφθεί αρνητικότατα και κατά τις επιταγές των χειρότερων στερεοτύπων από τη "λευκή Αμερική", που αποτελεί την πλειοψηφία του αγοραστικού κοινού της λίγκας. Και τα άλλα αμερικανικά επαγγελματικά leagues (NFL, NHL) έχουν προβλήματα με εγκληματικές ενέργειες των παικτών τους, όμως η καθοριστική διαφορά που βάζει σχεδόν πάντα μόνο το NBA στο στόχαστρο είναι η φύση του αθλήματος του μπάσκετ: το παρουσιαστικό κάθε μπασκετμπολίστα είναι πλήρως ορατό, άρα ο θεατής μπορεί εύκολα να διακρίνει (και να αποθηκεύσει στη μνήμη του) την εμφάνισή του και κυρίως, το χρώμα του δέρματός του.

Έτσι, μετά από κάθε σύλληψη ενός μαύρου μπασκετμπολίστα, παντού στη χώρα επαναλαμβάνεται (και ενισχύεται) η φράση "το NBA είναι ένα πρωτάθλημα γεμάτο από εγκληματίες", κάτι που πυροδοτείται βεβαίως από τον πάντα υπάρχοντα (παρά την αλλαγή εποχής μέσω Obama κτλ.), υφέρποντα αμερικανικό ρατσισμό. Ο μέσος λευκός Αμερικανός βλέπει συνεχώς τα τατουάζ του Rasheed Wallace και τα cornrows του Iverson και αυτόματα μπαίνει στην παγίδα της φυλετικής προκατάλειψης. Δεν περιμένει τίποτα καλύτερο από αυτούς από μία σύλληψη για χρήση όπλου ή κατοχή μαριχουάνας, οπότε είναι σημαντικότατο οι παίκτες αυτοί να μην του δώσουν το δικαίωμα να πει "είχα δίκιο, όλοι τους ίδιοι είναι".

Μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι σε μία κοινωνία όπως η αμερικανική, που συχνά παρουσιάζεται απευαισθητοποιημένη στη βία και τη χρήση όπλων, μία είδηση όπως αυτή δε θα προκαλέσει ιδιαίτερα μεγάλο αντίκτυπο και ότι οι περισσότεροι θα μειδιάσουν στο άκουσμά της, χαρακτηρίζοντάς την απλά ως σημείο των καιρών. Το γεγονός όμως παραμένει ότι και μόνο η ιδέα ότι κάποιος (που μπορεί να είναι μεγάλο ποσοστό των παικτών του NBA, αν πιστέψουμε τον Devin Harris) δεν είχε τον παραμικρό ενδοιασμό να φέρει όπλα όχι μόνο σε αποδυτήρια αθλητικής ομάδας, αλλά και γενικότερα σε αθλητικό χώρο (και δη σε ένα σύγχρονο κλειστό γήπεδο με οικογενειακή ατμόσφαιρα) προκαλεί ένα ελαφρύ σοκ και μας γεμίζει με απορία. Όπως απορία προκαλεί και το για ποιο λόγο μπορεί να έχει τόση ανάγκη ένας εκατομμυριούχος (όπως π.χ. ο Telfair) ένα όπλο. Η αμερικανική (των φτωχότερων αστικών στρωμάτων αλλά και γενικότερη) κουλτούρα του ανταγωνισμού μέσω του υλισμού, της επίδειξης δύναμης και κύρους μέσω της βίας δεν μπορεί προφανώς να καταπολεμηθεί από τη μία στιγμή στην άλλη σε γενικότερο πλαίσιο, όμως ειδικά το NBA πρέπει να πάρει τα σωστά μέτρα έτσι ώστε να την απομακρύνει από τα παρκέ του, για το καλό του ίδιου του παιχνιδιού.

Εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να δούμε τι θα προκύψει τελικά από αυτήν την υπόθεση. Η διασκέδασή μας από το μπασκετικό προϊόν του NBA δε θα επηρεαστεί, φυσικά, στο ελάχιστο. Εφόσον όμως ενδιαφερόμαστε για το μέλλον και την "υγεία" του πρωταθλήματος, θέλουμε να βλέπουμε την εικόνα του όσο το δυνατόν πιο αψεγάδιαστη, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι ίσως πρέπει να πούμε αντίο στον παίκτη Gilbert Arenas...