Η μάχη των κανονισμών

Εν έτει 2009, το οργανωμένο μπάσκετ, μετά από χρόνια επαφών, ζυμώσεων και διαπραγματεύσεων, συνεχίζει να παίζεται με ελαφρά διαφορετικούς κανονισμούς από τους 3 βασικούς φορείς και εκφραστές του: το NBA, τη FIBA και το NCAA. Εδώ και χρόνια γίνονται προσπάθειες, κυρίως από την πλευρά της FIBA, για να επέλθει μία κάποια ενοποίηση τουλάχιστον στο επαγγελματικό επίπεδο, με τελευταία την ανακοίνωση των ιστορικής σημασίας αλλαγών που θα ισχύσουν μετά το Mundobasket του 2010 για τις εθνικές ομάδες και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 για τις συλλογικές.

Προσωπικά, θα ήθελα να συνεχίσει να υπάρχει μια κάποια διαφορά στους κανονισμούς ανάμεσα στα 3, καθώς μου δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθώ τρία ξεχωριστά στιλ μπάσκετ που καθένα πρεσβεύει τη δική του νοοτροπία, στρατηγική στο παρκέ και τρόπο επίτευξης της νίκης. Αν όμως κάποιος μου ζητούσε να του πω ποιοι κανονισμοί μου αρέσουν περισσότερο από κάθε κατηγορία, θα απαντούσα ως εξής:

Από το NBA:

• ΤΟ ΟΡΘΟΓΩΝΙΟ ΖΩΓΡΑΦΙΣΤΟ
  
  H ορθογώνια ρακέτα, που χρησιμοποιείται σε όλο το φάσμα του αμερικανικού μπάσκετ από τη γέννησή του, συνεισφέρει αφάνταστα στην ενδυνάμωση του παιχνιδιού γύρω από το καλάθι και ευνοεί την ύπαρξη ψηλών με μεγάλη ικανότητα στο post game και πλήθος κινήσεων με πλάτη. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορούν να τοποθετηθούν για να ποστάρουν πιο κοντά στο καλάθι από τα πλάγια (στο low post) χωρίς να ανησυχούν μήπως υποπέσουν σε παράβαση 3 δευτερολέπτων, σε αντίθεση με τους ψηλούς του international μπάσκετ, όπου λόγω της τραπεζοειδούς ρακέτας της FIBA αναγκάζονται να κινούνται περισσότερο στην περιοχή του high post ή να οπισθοχωρούν προς τις γωνίες, αυξάνοντας έτσι σε συνδυασμό με το κοντινότερο τρίποντο το συνωστισμό στην περιφέρεια.
  
  Με το ορθογώνιο ζωγραφιστό ανταμείβεται περισσότερο ο δυνατός skilled rebounder big man με ανεπτυγμένα post moves (Duncan, Shaq, Yao, Al Jefferson) παρά ο soft υπερευέλικτος shooter (τύπου David Andersen) που δε θέλει τόσο να παλέψει για μια ευνοϊκή θέση κοντά στο καλάθι. Έτσι οι πολύ ψηλοί ταλαντούχοι παίκτες στην Ευρώπη είναι είδος προς εξαφάνιση, αφού μπορείς πλέον με βασικό center ύψους Batiste να βρίσκεσαι στη διεκδίκηση της Euroleague κάθε χρόνο. Το κακό έχει παραγίνει λοιπόν, γι' αυτό και μία από τις επερχόμενες αλλαγές της FIBA είναι η χάραξη ορθογώνιας ρακέτας στις διαστάσεις αυτής του NBA.

• ΤΟ ΠΙΟ ΜΑΚΡΙΝΟ ΤΡΙΠΟΝΤΟ
  
  Ο γ.γ. της FIBA Patrick Baumann, αναφερόμενος στην αλλαγή (το 2010) της απόστασης του τριπόντου στα 6,75 μ. από τα 6,25, είχε δηλώσει ότι σήμερα το ποσοστό των σουτ που είναι τρίποντα είναι 40% και ότι το ποσοστό επιτυχίας συνήθως κινείται ανάμεσα στο 38 έως 40%. Αυτό είναι απαράδεκτο και συγχαρητήρια στη FIBA που επιτέλους αποφάσισε να μεγαλώσει την απόσταση, καθώς το τρίποντο δε θεωρείται πλεόν ένα μεγάλης δυσκολίας σουτ (όπως θα έπρεπε να είναι). Η μετακίνηση της γραμμής στα 6,75 μ. θα βοηθήσει εξάλλου στην αποφόρτωση της mid-range περιοχής και θα "ανοίξει" περισσότερο το παρκέ. Το ιδανικό βέβαια θα είναι η απόσταση να γίνει 6,75 στις γωνίες και 7,24 στην κορυφή, όπως στο NBA, αλλά για να γίνει αυτό σωστά θα πρέπει η FIBA να μεγαλώσει ελαφρά το μήκος και το πλάτος του παρκέ για να το φέρει ακριβώς στα μέτρα του NBA.

• ΤΟ ΗΜΙΚΥΚΛΙΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΥ FOUL
  
  Μία από τις καλύτερες ιδέες που έχει εφαρμόσει ποτέ το NBA, η ημικυκλική περιοχή, όπου απαγορεύεται να στηθεί για επιθετικό foul κάποιος αμυντικός, αποθαρρύνει τη "φτηνή" τακτική του flopping όταν ο επιθετικός έχει νικήσει τον προσωπικό του αντίπαλο και επιχειρεί να κάνει drive προς το καλάθι. Προάγει το επιθετικό παιχνίδι και την αμυντική προσπάθεια για κόψιμο ή challenging ενός σουτ με άλλο τρόπο από το να στηθεί κάποιος σχεδόν ακριβώς κάτω από τη ρακέτα και να περιμένει τον αντίπαλο να πέσει απλά πάνω του. Ευτυχώς, το ημικύκλιο βρίσκεται ανάμεσα στις προσεχείς αλλαγές της FIBA, ενώ η Euroleague το χρησιμοποιεί ήδη από πέρσι με επιτυχία.

• ΤΟ JUMPBALL
  
  Δεν ξέρω πόσοι θα συμφωνήσουν με αυτό, αλλά ποτέ δεν ήμουν fan του εκ του NCAA ερχόμενου συστήματος με το βελάκι κατοχής (alternating possession). Θεωρώ ότι μειώνει πολύ απότομα τον ενθουσιασμό και την ένταση που προκύπτουν πάντα από μία πολύ δυνατή διεκδίκηση κατά την οποία παίκτες βουτάνε με αυτοθυσία στο παρκέ για να κρατήσει η ομάδα τους την κατοχή. Το πατροπαράδοτο jumpball που εφαρμόζεται ακόμα σε κάθε κατάσταση held ball στο ΝΒΑ προσδίδει μεγάλη αγωνία στις κρίσιμες στιγμές, ειδικά π.χ. στα τελευταία δευτερόλεπτα ενός close game. Μειονέκτημά του, από την άλλη, είναι ότι σπανίως εκτελείται απόλυτα σωστά (η μπάλα συνήθως δε φτάνει στο υψηλότερο σημείο) και ότι προκαλεί γενικά μία μικρή καθυστέρηση, αλλά όπως και να 'χει το προτιμώ απείρως περισσότερο από το "απρόσωπο" βελάκι.

• Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΟΙΝΗ
  
  Στο NBA η τεχνική ποινή συνοδεύεται από 1 βολή και ακολούθως το παιχνίδι συνεχίζεται από το σημείο της διακοπής. Αντίθετα στη FIBA οι βολές είναι 2, το technical foul μετράει στα προσωπικά fouls του υπότροπου (καθώς και στο ομαδικά fouls της ομάδας του) και η κατοχή της μπάλας αυτόματα περνάει στην πλευρά που εκτέλεσε τις βολές. Κατά τη γνώμη μου, οι επιπτώσεις μίας τεχνικής ποινής δε θα πρέπει να είναι τόσο μεγάλες, ώστε να επηρεάζουν σημαντικά την πορεία ενός παιχνιδιού, γι' αυτό και προτιμώ την προσέγγιση του NBA.

Από τη FIBA:

• ΤΟ GOALTENDING
  
  Οι κανονισμοί της FIBA λένε ότι, αφού η μπάλα χτυπήσει στη στεφάνη μετά από ένα σουτ, οποιοσδήποτε παίκτης μπορεί να την ακουμπήσει, διώχνοντάς την μακριά ή προωθώντας την εκ νέου προς το καλάθι. Στο NBA (και σε όλο το αμερικανικό μπάσκετ) θεωρείται ότι υπάρχει ένας φανταστικός κύλινδρος με βάση τη στεφάνη. Όταν οποιοδήποτε μέρος της μπάλας βρίσκεται μέσα στον κύλινδρο και αυτή υπάρχει πιθανότητα να καταλήξει στο καλάθι, απαγορεύεται να την ακουμπήσει οποιοσδήποτε παίκτης (επιθετικός ή αμυντικός).
  
  Ποτέ δεν κατάλαβα το πλήρες νόημα του αμερικανικού κανονισμού και θεωρώ ότι είναι απίστευτο πισωγύρισμα να εξακολουθεί να ισχύει ο απαρχαιωμένος αυτός κανόνας, σε μια εποχή όπου η αθλητικότητα των παιχτών (ειδικά του NBA) έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο που είναι άδικο να τους στερούμε τη δυνατότητα να παλέψουν για την μπάλα πάνω από το καλάθι. Για το λόγο αυτό προτιμώ την εφαρμογή της FIBA, που ανοίγει το δρόμο για εντυπωσιακά follow καρφώματα και tip ins.

• Ο ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΣΗΣ TIMEOUT
  
  Στο NBA timeout μπορεί να καλέσει ένας παίκτης στο παρκέ ή ο προπονητής της ομάδας που έχει τον έλεγχο της μπάλας, ή οποιασδήποτε από τις δύο ομάδες όταν η μπάλα είναι "νεκρή" (dead ball καταστάσεις). Στη FIBA μπορεί να το πάρει μόνο ο προπονητής μιας ομάδας σε dead ball κατάσταση ή αμέσως αφού η ομάδα του έχει δεχτεί καλάθι, κάτι που ευνοεί την πιο γρήγορη εξέλιξη του παιχνιδιού και στα δικά μου μάτια φαίνεται πιο σωστό, καθώς δεν επιτρέπει σε έναν παίκτη να γλυτώσει εύκολα από μια δύσκολη κατάσταση (π.χ. αν δεν προλαβαίνει να κάνει inbound την μπάλα στα 5 δευτερόλεπτα ή αν έχει κλειστεί στη γωνία).

Από το NCAA:

• ΟΙ 1 + 1 ΒΟΛΕΣ
  
  Ενώ στις FIBA και NBA υπάρχει penalty 2 ελεύθερων βολών από το 5ο ομαδικό foul και μετά, στο NCAA (των δύο 20λεπτων ημίχρονων) υπάρχει κανονισμός 1 + 1 βολής (άμα βάλεις την 1η σουτάρεις και τη 2η) στο 7ο, 8ο και 9ο ομαδικό foul, ενώ από το 10ο και μετά το bonus είναι κανονικά 2 βολές. Η διαμόρφωση αυτή (που υπήρχε παλιότερα και στη FIBA έως την κατάργησή της το 1994) κάνει τα τελειώματα των παιχνιδιών πιο θεαματικά και αυξάνει τις πιθανότητες για εντυπωσιακά late comebacks, επιβραβεύοντας ένα γρήγορο foul σε έναν κακό σουτέρ και βάζοντας τεράστια πίεση στους ώμους του τελευταίου για την επίτευξη της πρώτης βολής. Θεωρώ ότι μία πιθανή εφαρμογή του κανονισμού σε NBA και FIBA θα ανανέωνε κάπως τη στρατηγική και νοοτροπία πίσω από το fouling στο τέλος των παιχνιδιών, κάνοντάς το ταυτόχρονα πιο αμφίρροπο και αγωνιώδες για τους θεατές. Το σε ποια ομαδικά fouls θα ίσχυε η 1 + 1 βολή είναι ένα θέμα, αλλά πιστεύω ότι στο 4ο (περισσότερο) ή στο 4ο και στο 5ο (λιγότερο) είναι δύο πιθανές λύσεις.

• Η ΠΑΡΑΒΑΣΗ 5 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΩΝ CLOSELY-GUARDED
  
  Η FIBA απαγορεύει να κρατήσεις τη μπάλα για 5 δευτερόλεπτα σε οποιοδήποτε σημείο του παρκέ, όταν έχεις σταματήσει την ντρίμπλα και μαρκάρεσαι στενά από κάποιον ή κάποιους αμυντικούς. Το NBA δεν έχει κάποιον αντίστοιχο κανόνα, όμως το NCAA έχει τον κανονισμό της FIBA επαυξημένο και βελτιωμένο. Στο κολλεγιακό μπάσκετ ένας παίκτης δεν μπορεί, ευρισκόμενος στο επιθετικό μισό του παρκέ, να ντριμπλάρει ή να κρατάει τη μπάλα (αλλά όχι και τα δύο μαζί) για 5 δευτερόλεπτα όντας στενά μαρκαρισμένος. Για μια αναλυτικότερη εξήγηση αυτού του κανόνα δείτε εδώ.
  
  Ο κανόνας είναι ίσως αυτός που προωθεί περισσότερο από κάθε άλλον το ομαδικό παιχνίδι και τη γρήγορη κίνηση της μπάλας και θα ήθελα να τον δω να υϊοθετηθεί στο μέλλον από το NBA και τη FIBA (στην πλήρη μορφή του), ούτως ώστε να εξαλειφθεί εντελώς η στατικότητα που καμιά φορά μπορεί να παρατηρηθεί στους αγώνες τους. Όποιος έχει δει αρκετά κολλεγιακά παιχνίδια μπορεί να καταλάβει τη διαφορά.

Διάφορα:

Ένας κανόνας που δεν ανέφερα είναι η παράβαση των 3 δευτερολέπτων στην άμυνα που ισχύει στο NBA. Ο κανονισμός αυτός αναφέρει ότι οποιοσδήποτε αμυντικός δεν μπορεί να παραμείνει στο χρωματιστό για περισσότερο από 3 δευτερόλεπτα αν δε μαρκάρει ενεργά κάποιον αντίπαλο. Ο σκοπός του είναι να αποτρέψει ιδιαίτερα στατικές αμυντικογενείς τακτικές, όπως όταν κάποιος ψηλός ογκώδης αμυντικός (βλ. Jake Τσακαλίδης, Μπουρούσης, Vrankovic κτλ.) απλά στέκεται κάτω από το καλάθι περιμένοντας κάποιο drive ή κάποιο rebound. Η εφαρμογή αυτού του κανονισμού απαιτεί από κάθε παίκτη να είναι γρήγορος, ευέλικτος και καλός αμυντικός και να μη στηρίζεται μόνο στον όγκο και στη δύναμή του. Προσωπικά βρίσκω αυτόν τον κανονισμό πολύ σωστό και είναι ένας από τους κύριους λόγους που μου αρέσει τόσο το NBA, αλλά η αιτία που δεν τον συμπεριέλαβα παραπάνω είναι ότι το γεγονός της μη ύπαρξής του στη FIBA κάνει το ευρωπαϊκό ένα αρκετά διαφορετικό και ελκυστικό μπασκετικό στιλ και δίνει στο θεατή τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μια πληθώρα διαφορετικών εκφάνσεων του μπάσκετ, όπως ανέφερα και στην αρχή του άρθρου.

Επιπροσθέτως, δραττόμενος της ευκαιρίας θα ήθελα να ξεδιαλύνω κάπως την πλήρη σύγχυση που φαίνεται να υπάρχει γύρω από τη διαφορά του τι επιτρέπεται στο NBA σε σχέση με τη FIBA όσον αφορά τα "βήματα". Υπάρχουν δύο κύριες διαφοροποιήσεις:

Πρώτον, ο κανονισμός του NBA είναι ελαφρά πιο φιλελεύθερος σχετικά με το όταν ένας παίκτης σταματάει την ντρίμπλα. Στη FIBA σε μερικές περιπτώσεις ο παίκτης μπορεί να καταλήξει χωρίς "σταθερό" πόδι, ενώ στο NBA όταν ο παίκτης έρχεται σε πλήρη στάση έχει πάντα ένα "σταθερό" πόδι. Επίσης, όταν η στάση έρχεται με το ένα πόδι μπροστά από το άλλο, στο NBA το "σταθερό" είναι πάντα το "πίσω" πόδι, ενώ στη FIBA είναι το πρώτο πόδι που ακουμπάει στο παρκέ.

Δεύτερο και σημαντικότερο, στο NBA, για λόγους επιτάχυνσης του παιχνιδιού, ένας παίκτης που δέχεται μία πάσα καθώς κινείται μπορεί να κάνει δύο βήματα πριν σουτάρει, πασάρει ή σκάσει την μπάλα στο παρκέ. Αντίθετα στη FIBA μπορεί να κάνει δύο βήματα μόνο πριν σουτάρει ή πασάρει, ενώ άμα θέλει να ντριμπλάρει πρέπει να το κάνει πριν οποιοδήποτε βήμα. Ένα παράδειγμα αυτού μπορείτε να δείτε εδώ, όπου αυτό που κάνει ο Pierce μόλις πάρει την πάσα είναι νόμιμο στο NBA αλλά (τυπικά, γιατί συχνά αφήνεται) παράνομο στη FIBA.

Οποιαδήποτε άλλη γραφικότητα ακούτε, όπως για το "βηματάκι του NBA", τα 5 επιτρεπόμενα βήματα για lay-up (ναι, το έχω ακούσει και αυτό) και άλλα τέτοια ωραία, είναι καθαρά προϊόν άγνοιας, ασχετοσύνης και συχνά εμπάθειας.

Περιμένουμε σχόλια και απορίες στα comments ή στο shoutbox.